Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

solus et unus

  • 1 unus

    ūnus (old forms OINOS and OENOS; cf. Cic. Leg. 3, 3, 9; C. I. L. 1, 32, 35), a, um (scanned gen. sing. unĭus, Lucr. 2, 379; Verg. A. 1, 41; Hor. S. 1, 6, 13 al.:

    unīus,

    Verg. A. 1, 251; Ov. M. 13, 181 al.; ante-class. collat. form of the gen. sing. uni, Titin. ap. Prisc. pp. 694 and 717 P.; dat. m. uno, Varr. R. R. 1, 18, 6; dat. f. unae, Cato, R. R. 19, 1; acc. OINO, C. I. L. l. l.; voc. une, Plaut. ap. Prisc. p. 673 P.; Cat. 37, 17; cf. Varr. L. L. 8, § 63 Müll.; Aug. Conf. 1, 7), num. adj. [cf. Gr. oinê, oios; Goth. ains; Germ. eins; Engl. one].
    I.
    Prop.
    A.
    In gen., one, a single.
    1.
    Sing.:

    dabitur tibi amphora una et una semita, Fons unus, unum aënum et octo dolia,

    Plaut. Cas. 1, 33 sq.:

    mulieres duas pejores esse quam unam,

    id. Curc. 5, 1, 2:

    pluris est oculatus testis unus, quam auriti decem,

    id. Truc. 2, 6, 8:

    unius esse negotium diei,

    Caes. B. C. 3, 82:

    mors Tiberii Gracchi... divisit populum unum in duas partes,

    Cic. Rep. 1, 19, 31:

    cum penes unum est omnium summa rerum, regem illum unum vocamus,

    id. ib. 1, 26, 42:

    qui uno et octogesimo anno scribens est mortuus,

    id. Sen. 5, 13; cf. Plin. 29, 6, 39, § 141.—Corresponding to alter:

    Helvetii continentur unā ex parte flumine Rheno, alterā ex parte monte Jurā,

    Caes. B. G. 1, 2:

    unum, alterum, tertium annum Sassia quiescebat,

    Cic. Clu. 64, 178; id. Verr. 2, 4, 29, § 66; 2, 5, 29, § 76:

    exercituum unus... alter,

    Liv. 24, 44, 1:

    ratio triplex: una de vitā et moribus, altera de naturā,

    Cic. Ac. 1, 5, 19:

    cum duas cerneret vias, unam Voluptatis, alteram Virtutis,

    id. Off. 1, 32, 118:

    unam Nicaeam, alteram Bucephalen vocavit,

    Just. 12, 8, 8; and, connected with alter:

    habetur una atque altera contio vehemens,

    repeated, several, Cic. Clu. 28, 77:

    neque in uno aut altero animadversum est, sed jam in pluribus,

    one or two, id. Mur. 21, 43:

    meae verecundiae sufficit unus aut alter, ac potius unus,

    Plin. Ep. 2, 13. 3;

    4, 3, 1: excepto patre tuo, praeterea uno aut altero,

    id. Pan. 45:

    unus atque alter et mox plures,

    Suet. Claud. 12:

    unus et alter assentiuntur,

    Curt. 5, 7, 4:

    sed postquam amans accessit... Unus et item alter,

    Ter. And. 1, 1. 50:

    amici, Qui modo de multis unus et alter erant,

    Ov. Tr. 1, 3, 16;

    rarely unus post unum (= singuli deinceps): interiere,

    Aur. Vict. Epit. 26, 41:

    uno plus Tuscorum cecidisse in acie (sc. quam Romanorum),

    Liv. 2, 7, 2; cf.:

    legem unā plures tribus antiquarunt quam jusserunt,

    id. 5, 30, 7.—
    b.
    With gen. part.: Gallia est omnis divisa in partes tres: quarum unam incolunt Belgae, aliam, etc., Caes. B. G. 1, 1:

    totam philosophiam tres in partes diviserunt... quarum cum una sit, etc.,

    Cic. Fin. 4, 2, 5:

    superiores tres erant, quarum est una sola defensa,

    id. ib. 5, 7, 20:

    orare ut trium harum rerum unam ab se impetrari sinerent,

    Liv. 42, 23, 5.—
    2.
    Plur.:

    ex unis geminas mihi conficies nuptias,

    Ter. And. 4, 1, 50: molas asinarias unas, et trusatiles unas, Hispanienses unas. Cato, R. R. 10, 4; so,

    molae,

    id. ib. 13, 1:

    quadrigae,

    Varr. R. R. 2, 1, 14:

    similitudines, unae rerum, alterae verborum,

    Auct. Her. 3, 20, 33:

    adductus sum tuis unis et alteris litteris,

    Cic. Att. 14, 18, 1:

    decumae,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    tibi invideo, quod unis vestimentis tam diu lautus es,

    id. Fl. 29, 70:

    satis una superque Vidimus excidia,

    Verg. A. 2, 642; Luc. 4, 548.—
    b.
    With gen. part.:

    tria Graecorum genera sunt, quorum uni sunt Athenienses, etc.,

    Cic. Fl. 27, 64.—
    B.
    Esp.
    1.
    Adverbial expressions.
    a.
    Ad unum, all together, unanimously, to a man, without exception:

    amplius duūm milium numero ad unum terga vertebant, Auct. B. Afr. 70: consurrexit senatus cum clamore ad unum,

    Cic. Q. Fr. 3, 2, 2:

    Juppiter, si nondum exosus ad unum Trojanos,

    Verg. A. 5, 687:

    cui sunt adsensi ad unum (senatores),

    Cic. Fam. 10, 16, 2:

    ipsos ad unum caedere,

    Curt. 7, 5, 32;

    usu. with omnes,

    Cic. Lael. 23, 86; Liv. 21, 42, 2; Caes. B. C. 3, 27; cf. ad, C. 2.—
    b.
    In unum, into one, to one place, together:

    Fibrenus divisus aequaliter in duas partes latera haec alluit, rapideque dilapsus cito in unum confluit,

    Cic. Leg. 2, 3, 6; cf. Sall. J. 51, 3; Liv. 30, 11, 4; 44, 7, 8; Verg. E. 7, 2; Ov. R. Am. 673.—
    2.
    Of that which is common to several persons or things, one and the same.
    a.
    Alone.
    (α).
    Sing.:

    cum suo sibi gnato unam ad amicam de die Potare,

    Plaut. As. 4, 2, 16:

    uno exemplo ne omnes vitam viverent,

    id. Mil. 3, 1, 132; cf. id. Capt. prol. 20:

    unius aetatis clarissimi et sapientissimi nostrae civitatis viri,

    Cic. Rep. 1, 8, 13:

    illa cum uno tempore audīsset, etc.,

    id. Clu. 9, 28:

    atque uno etiam tempore accidit, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 15:

    omnibus hic erit unus honos,

    Verg. A. 5, 308:

    omnes una manet nox,

    Hor. C. 1, 28, 15:

    unus utrique Error,

    id. S. 2, 3, 51:

    parentum injuriae Unius modi sunt ferme,

    Ter. Heaut. 1, 2, 31:

    noli putare tolerabiles horum insanias nec unius modi fore,

    Cic. Att. 9, 7, 5; so,

    unius modi,

    id. Univ. 7.—Esp., uno ore, with one voice, all together, unanimously:

    ceteri amici omnes Uno ore auctores fuere, ut, etc.,

    Ter. Phorm. 4, 3, 20:

    de cujus utilitate omnes uno ore consentiunt,

    Cic. Lael. 23, 86:

    unoque omnes eadem ore fremebant,

    Verg. A. 11, 132.—
    (β).
    Plur.:

    aderit una in unis aedibus,

    Ter. Eun. 2, 3, 76:

    unis moribus et nunquam mutatis legibus vivunt,

    Cic. Fl. 26, 63.—
    b.
    Connected with idem:

    exitus quidem omnium unus et idem fuit,

    Cic. Div. 2, 47, 97:

    in quā (sc. causā) omnes sentirent unum atque idem,

    id. Cat. 4, 7, 14:

    ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200; Plin. Ep. 8, 14, 18.—
    c.
    Corresponding to idem:

    non semper idem floribus est honor Vernis, neque uno Luna rubens nitet Vultu,

    Hor. C. 2, 11, 10.—
    3.
    For solus, of that which is alone, by itself; one, alone, only, sole, single.
    a.
    Sing.
    (α).
    Alone:

    hic unus, ut ego suspicor, servat fidem,

    Plaut. Trin. 4, 4, 21:

    unum hoc scio, hanc meritam esse, ut memor esses sui,

    Ter. And. 1, 5, 46; cf.:

    unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

    Cic. Rep. 1, 1, 1:

    cum mihi sit unum opus hoc a parentibus meis relictum,

    id. ib. 1, 22, 35:

    nunc vero eversis omnibus rebus, una ratio videtur,

    id. Fam. 6, 21, 1:

    itaque unum illud erat insitum priscis illis,

    id. Tusc. 1, 12, 27:

    quove praesidio unus per tot gentes pervenisset?

    Liv. 1, 18, 3:

    erat omnino in Galliā ulteriore legio una,

    Caes. B. G. 1, 7:

    Pompejus plus potest unus, quam ceteri omnes,

    Cic. Att. 6, 1, 3:

    cui (sc. mihi) semper uni magis, quam universis, placere voluisti,

    id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    qui (sc. Demosthenes) unus eminet inter omnes in omni genere dicendi,

    id. Or. 29, 104:

    te unum in tanto exercitu mihi fuisse adsensorem,

    id. Fam. 6, 21, 1.— Absol.:

    de Antonio nihil dico praeter unum,

    Cic. Sest. 3, 8.—
    (β).
    With ex:

    cum te unum ex omnibus ad dicendum maxime natum aptumque cognōssem,

    Cic. de Or. 1, 22, 99: illc unus ex omnibus Italicis intactus profugit, [p. 1934] Sall. J. 67, 3; 69, 4.—
    (γ).
    With gen.:

    ille unus ordinis nostri discessu meo palam exsultavit,

    Cic. Sest. 64, 133:

    quod post Cannensem cladem unus Romanorum imperatorum prospere rem gessisset,

    Liv. 23, 30, 19.—
    (δ).
    With sup.:

    tu, quam ego unam vidi mulierem audacissumam,

    Plaut. As. 3, 1, 16:

    unus istic servos est sacerrumus,

    id. Most. 4, 2, 67:

    rem unam esse omnium difficillimam,

    Cic. Brut. 6, 25:

    urbem unam mihi amicissimam declinavi,

    id. Planc. 41, 97:

    quo ego uno equite Romano familiarissime utor,

    id. Fam. 13, 43, 1:

    virum unum totius Graeciae doctissimum Platonem accepimus,

    id. Rab. Post. 9, 23.—
    (ε).
    With magis:

    quam Juno fertur terris magis omnibus unam Posthabitā coluisse Samo,

    Verg. A. 1, 15.—
    (ζ).
    With comp.:

    sagacius unus odoror,

    Hor. Epod. 12, 4.—
    (η).
    Strengthened by solus:

    unus est solus inventus, qui, etc.,

    Cic. Sest. 62, 130; cf. id. Verr. 2, 2, 5, § 13:

    ex uno oppido solo,

    id. ib. 2, 2, 75, §

    185: nil admirari prope res est una, Numici, Solaque, quae, etc.,

    Hor. Ep. 1, 6, 1:

    te unum, solum suum depeculatorem, vexatorem... venisse senserunt,

    Cic. Pis. 40, 96:

    unus solusque censebat,

    Plin. Pan. 76.—
    (θ).
    Strengthened by tantum (rare before the Aug. age; once in Cic.; cf. Halm ad Cic. Sull. 22, 62):

    inter bina castra... unum flumen tantum intererat,

    Caes. B. C. 3, 19:

    excepit unum tantum, nihil amplius,

    Cic. Ac. 2, 23, 74:

    unius tantum criminis in vincla te duci jubeo,

    Liv. 3, 56, 4 Weissenb. ad loc.:

    unā tantum perforatā navi,

    id. 21, 50, 6; 34, 9, 5; 44, 43, 6; Just. 8, 5, 5; Sen. Ep. 79, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120; 11, 37, 47, § 131; Cels. 5, 28, 14; cf. absol.:

    unum defuisse tantum superbiae, quod, etc.,

    Liv. 6, 16, 5.—
    (ι).
    Strengthened by modo (class.):

    nam aliis unus modo, aliis plures, aliis omnes eidem videntur,

    Cic. Or. 54, 180:

    hi unum modo quale sit suspicantur,

    id. ib. 9, 28:

    hoc autem si ita sit, ut unum modo sensibus falsum videtur,

    id. Ac. 2, 32, 101; id. Phil. 1, 6, 14; Sall. J. 89, 6; id. H. 3, 61, 12 Dietsch; Liv. 22, 45, 4; 23, 42, 5.—
    (κ).
    Unus for unus omnium maxime:

    quae tibi una in amore atque in deliciis fuit,

    Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3; so,

    Nautes, unum Tritonia Pallas Quem docuit,

    Verg. A. 5, 704.—
    (λ).
    Emphat., with negatives, no one person or thing, not a single one, none whatever:

    eum si reddis mihi, praeterea unum nummum ne duis,

    Plaut. Capt. 2, 2, 81:

    nemo de nobis unus excellat,

    Cic. Tusc. 5, 36, 105:

    ut unum signum Byzantii ex maximo numero nullum haberent,

    id. Prov. Cons. 4, 7:

    nullā re unā magis oratorem commendari, quam, etc.,

    id. Brut. 59, 216:

    haec adhortatio praetoris non modo quemquam unum elicuit ad suadendum, sed ne fremitum quidem movit (i. e. non modo non... sed),

    Liv. 32, 20, 7:

    quia nemo unus satis dignus regno visus est,

    id. 2, 6, 3:

    eo mortuo ad neminem unum summa imperii redit,

    Caes. B. C. 3, 18:

    Rhodiis ut nihil unum insigne, ita omnis generis dona dedit,

    Liv. 41, 20, 7; cf. id. 3, 45, 4.—
    b.
    Plur.:

    sequere me Tres unos passus,

    three single steps, only three steps, Plaut. Bacch. 4, 7, 34:

    unae quinque minae,

    id. Ps. 1, 1, 52:

    ruri dum sum ego unos sex dies,

    id. Trin. 1, 2, 129; id. Cist. 4, 2, 68:

    sese unis Suebis concedere,

    Caes. B. G. 4, 7:

    Ubii, qui uni legatos miserant,

    id. ib. 4, 16:

    ut unis litteris totius aestatis res gestas ad senatum perscriberem,

    Cic. Fam. 2, 7, 3:

    abs te ipso, qui me accusas, unas mihi scito litteras redditas esse,

    id. Att. 1, 5, 4.
    II.
    Transf., indef., a or an, one, some, some one.
    A.
    Without a pron.
    1.
    Absol.:

    inter mulieres, Quae ibi aderant, forte unam aspicio adulescentulam, etc.,

    Ter. And. 1, 1, 91:

    ibi una aderit mulier lepida, etc.,

    Plaut. Ps. 4, 1, 38:

    sicut unus paterfamilias his de rebus loquor,

    Cic. de Or. 1, 29, 132; cf.:

    me una haec res torquet, quod non Pompejum tanquam unus manipularis secutus sim,

    id. Att. 9, 10, 2.—
    2.
    With ex:

    ut me sic audiatis ut unum e togatis,

    Cic. Rep. 1, 22, 36; cf.:

    qui non fuit orator unus e multis: potius inter multos prope singularis fuit,

    id. Brut. 79, 274:

    ex principibus unus nomine Polyaenus,

    Liv. 24, 22, 1:

    unus ex ultimā turbā,

    id. 24, 27, 1.—
    3.
    With de:

    tenuis L. Verginius unusque de multis,

    Cic. Fin. 2, 20, 66. —
    4.
    With gen. part. (not in Cic.):

    eregione unius eorum pontium,

    Caes. B. G. 7, 35:

    Apollonides principum unus orationem habuit,

    Liv. 24, 28, 1:

    pastorum unus,

    id. 10, 4, 8:

    servus unus exulum initium fecit,

    id. 25, 23, 6:

    scortum transfugarum unius,

    id. 26, 12, 16; 26, 33, 11; 30, 42, 30; 37, 23, 7;

    40, 5, 10: unus turbae militaris,

    id. 22, 42, 4; 6, 40, 6:

    unus hostium Latinae linguae sciens,

    Tac. A. 2, 13:

    una Amazonum,

    id. ib. 4, 56:

    unum se civium (esse) respondit,

    id. ib. 12, 5.—
    5.
    With sup.:

    est huic unus servos violentissimus, Qui, etc.,

    Plaut. Truc. 2, 1, 39; cf.:

    tanquam mihi cum M. Crasso contentio esset, non cum uno gladiatore nequissimo,

    Cic. Phil. 2, 3, 7.—
    B.
    With,
    1.
    Aliquis:

    ex quibus si unum aliquod in te cognoveris, etc.,

    Cic. Div. in Caecil. 9, 27; cf.:

    ad unum aliquem confugere,

    id. Off. 2, 12, 41:

    unius alicujus,

    id. Fin. 3, 19, 64; id. Verr. 2, 1, 24, § 62; 2, 2, 3, § 9; id. Phil. 10, 1, 3.—In the order aliquis unus, Cic. Rep. 1, 32, 48.—
    2.
    Quidam:

    est enim eloquentia una quaedam de summis virtutibus,

    Cic. de Or. 3, 14, 55:

    unius cujusdam,

    id. ib. 2, 10, 40.—
    3.
    Quivis:

    si tu solus aut quivis unus, etc.,

    Cic. Caecin. 22, 62.—
    4.
    Quilibet:

    queratur unus quilibet militis mei injuriam,

    Liv. 42, 42, 3:

    unus Quiritium quilibet,

    id. 6, 40, 6:

    quilibet unus ex iis, quos, etc.,

    id. 9, 17, 15.—
    5.
    Quisque:

    ponite ante oculos unum quemque regum,

    Cic. Par. 1, 2, 11; so,

    unus quisque (and sometimes in one word, unusquisque): unāquāque de re,

    id. Font. 10, 21:

    unum quodque,

    id. Rosc. Am. 30, 83:

    unum quidque,

    id. Verr. 2, 4, 59, § 132; cf. Caes. B. C. 2, 29:

    domini capitis unius cujusque,

    Cic. Rep. 1, 32, 48.—
    6.
    Quisquis:

    sin unum quicquid singillatim et placide percontabere,

    Plaut. Trin. 4, 2, 39:

    unum quicquid,

    Lucr. 5, 1388.—
    C.
    Private, un official, a private person, a private citizen (post-class.):

    dicentes publicam violationem fidei non debere unius lui sanguine,

    Vell. 2, 1, 5:

    pro uno homine jactura publica pacisceris,

    Sen. Suas. 7, 3.— Adv.: ūnā (acc. to I. B. 1.), in one and the same place, at the same time, in company, together:

    qui cum Amphitruone hinc una ieram in exercitum,

    Plaut. Am. 1, 1, 248:

    hic Juppiter hodie ipse aget, Et ego una cum illo,

    id. ib. prol. 95:

    quod summi puerorum amores saepe una cum praetextā togā ponerentur,

    Cic. Lael. 10, 33:

    i mecum, obsecro, una simul,

    Plaut. Most. 4, 3, 43:

    mandata eri perierunt, una et Sosia,

    id. Am. 1, 1, 182:

    si mei consilii causam rationemque cognoverit, una et id quod facio probabit, et, etc.,

    Cic. Div. in Caecil. 1, 1:

    qui una venerant,

    id. Rep. 1, 12, 18:

    cum et ego essem una et pauci admodum familiares,

    id. Lael. 1, 2:

    si in Italiā consistat (Pompejus), erimus una,

    id. Att. 7, 10; id. Fin. 2, 24, 79; id. Brut. 21, 81.— Poet., with dat.:

    Pallas huic filius una, Una omnes juvenum primi pauperque senatus Tura dabant,

    at the same time, along with him, Verg. A. 8, 104 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > unus

  • 2 ūnus

        ūnus (old oenos, C.), gen. ūnīus, poet. a<*>so ūnius, Ct., V., H.; ūnī, Ct.; voc. ūne, Ct., adj. num.    [cf. Gr. εἷσ, ἑνόσ, οἴνη; Germ. ein; Engl. one].    I. One, a single: unius esse negotium diei, Cs.: divisit populum unum in duas partīs: uno plus Tuscorum cecidisse in acie (sc. quam Romanorum), L.: unā ex parte... alterā ex parte, on one side... on the other, Cs.: unum, alterum, tertium annum Sassia quiescebat: exercituum unus... alter, L.: habetur una atque altera contio, i. e. one after another: neque in uno aut altero animadversum est, sed iam in pluribus, one or two, Cu.: amans Unus et item alter, T.: unus aut summum alter, one or at most two: philosophiam trīs in partīs diviserunt... quarum cum una sit, etc.: orare ut trium harum rerum unam ab se impetrari sinerent, L.: Ex unis geminas mihi conficies nuptias, T.: adductus sum tuis et unis et alteris litteris: tria Graecorum genera sunt, uni Athenienses, etc.—In phrases, ad unum, all together, unanimously, to a man, without exception: consurrexit senatus cum clamore ad unum: Iuppiter, si nondum exosus ad unum Troianos, V.: cum ad unum omnes pugnam poscerent, L.—In unum, into one, to one place, together: Fibrenus divisus cito in unum confluit: paulatim milites in unum conducit, unites, S.—Of that which sustains a common relation to a plurality of subjects, one, the same, one and the same, common: unius aetatis clarissimi et sapientissimi nostrae civitatis viri: atque etiam uno tempore accidit, ut, etc., Cs.: Omnibus hic erit unus honos, V.: unus utrique Error, H.: ceteri amici omnes Uno ore auctores fuere, ut, etc., with one voice, T.: de cuius utilitate omnes uno ore consentiunt: unis moribus et numquam mutatis legibus vivunt: exitus quidem omnium unus et idem fuit: ferar unus et idem, H.—With solus, tantum, or modo, one only, sole, alone, single: unus est solus inventus, qui, etc.: Nil admirari prope res est una, Numici, Solaque, quae, etc., H.: inter bina castra... unum flumen tantum intererat, Cs.: excepit unum tantum, nihil amplius: unā tantum perforatā navi, L.: nam aliis unus modo, aliis plures, aliis omnes eidem videntur: ut ea modo una causa tenuerit Romanos, ne, etc., L. —With an adj sup. (poet. also with a comp.), one in particular, one above others, one especially: rem unam esse omnium difficillimam: quo ego uno equite Romano familiarissime utor: Quam Iuno fertur terris magis omnibus unam Posthabitā coluisse Samo, V.: sagacius unus odoror, H.— With quisque, in the phrase, unus quisque, each several one, each individual, every single, every one: unus quisque vestrum (novit): de uno quoque loquitur.—With a pron indef., some one, any one, any: ex quibus si unum aliquod in te cognoveris, etc.: ad unum aliquem confugere: aliquis unus; unius cuiusdam: si tu solus aut quivis unus, etc.: quorum si unum quodlibet probare potuerit: unus Quiritium quilibet, L.—    II. Praegn., one, alone, only, sole, single: Unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui, T.: cum mihi sit unum opus hoc a parentibus meis relictum: quove praesidio unus per tot gentes pervenisset? L.: erat omnino in Galliā ulteriore legio una, Cs.: quae tibi una in amore atque in deliciis fuit, i. e. above all others. —As subst n.: de Antonio nihil dico praeter unum: cum te unum ex omnibus ad dicendum natum cognossem: ille unus ordinis nostri discessu meo palam exsultavit.—With a negative, no one, not a single one, none whatever: nemo de nobis unus excellat: haec abhortatio praetoris non modo quemquam unum elicuit ad suadendum, sed ne fremitum quidem movit (i. e. non modo non... sed), L.: ad neminem unum summa imperi redit, Cs.— Plur: ut unis litteris totius aestatis res gestas ad senatum perscriberem.—    III. Indef, an, one, some, some one: inter mulieres, Quae ibi aderant, forte unam aspicio adulescentulam, etc., T.: sicut unus paterfamilias his de rebus loquor: unus ex ultimā turbā, L.: e regione unius eorum pontium, Cs.: servus unus exulum initium fecit, L.
    * * *
    I
    -a -um, primus -a -um, singuli -ae -a, semel NUM
    II
    una, unum ADJ
    alone, a single/sole; some, some one; only (pl.); one set of (denoting enity)

    Latin-English dictionary > ūnus

  • 3 unus

    ūnus (altlat. oenus), a, um, Genet. ūnīus, Dat. ūnī, (vgl. griech. οἰνός, οἰνή, die Eins auf dem Würfel, gotisch ains, ahd. ein), ein, eine, einer, ein (eines), I) eig.: A) im allg., als Zahlwort: unus de magistratibus, Cic.: mihi secundis rebus unus ex fortunatis hominibus, adversis unus ex summis viris videbatur, Cic.: unus ex Curiatiis, Liv. (u. so bei Livius oft unus ex, s. Fabri u. Weißenb. Liv. 24, 28, 1): unus eorum pontium, Caes.: principum unus, Liv.: uno et octogesimo anno, Cic.: unum et viginti annos, Cic.: dah. unus de multis, Cic., od. e multis, Cic., od. unus multorum, Hor., einer vom großen Haufen, ein gewöhnlicher Mensch, eine Alltagsseele (aber es unus ex multis, es geht dir nicht besser als den meisten, Plin. ep. 1, 3, 2): uno plus Etruscorum cecĭdisse, um einen Mann mehr, Liv.: in unum locum cogere copias, Caes., res diverse et diffuse dictas, Cic.: mit folg. alter (vgl. auch no. II), seltener mit folg. alius, zB. una ex parte... altera ex parte, Caes.: una species... altera, Varro LL.: unam (partem)... aliam... tertiam, Caes.: unum, alterum, tertium annum, Cic.: unus et alter dies, ein bis zwei Tage, Cic.: dies unus, alter, plures etc., Cic.: unum, alterum mensem, Cic.: unus post alterum, einer nach dem anderen, Aur. Vict.: unus aut summum alter, einer oder höchstens zwei, Cic. ep. 5. 21, 1 (versch. v. unus aut alter unter no. II). – Plur. (bes. bei Plur. tantum), ex unis geminas mihi conficies nuptias, Ter.: unae molae, Cato: unae quadrigae, Varro: manibus ab unis, Val. Flacc.: unae decumae... alterae, Cic.: ad hunc quadruplicem fontem diriguntur bini, uni transversi, alteri derecti, Varro LL. – ad unum (unam) omnes u. omnes ad unum, alle bis auf einen, alle bis auf den letzten, Cic. u.a. (s. Fabri Liv. 21, 42, 2): u. so bl. ad unum, Lucil. fr. u. Cic.: u. omnes cum uno, Gell. 3, 7, 16. – in unum, in eins (griech. εἰς εν) = an einen Ort (Punkt), convocare, Sall.: cogere, Liv.: sarcinas conicere, Liv.: confluere, Cic.: fundere, in eine Masse, Colum. – B) insbes.: 1) von dem, was allein vorhanden ist od. stattfindet, ein, wie nur einer, einzig, alleinig, allein, bloß, nur (s. Brix Plaut. trin. 166. Lorenz Plaut. Pseud. 52), quibus sui nihil est nisi una lingua, Plaut.: nunc unae quinque remorantur minae, Plaut.: ruri dum sum ego unos sex dies, Plaut.: uno verbo, Ter.: Demosthenes unus eminet, Cic.: Pompeius plus potest unus, allein, Cic.: unus ex omnibus, Cic.: uni ex omnibus Sequani, Caes.: sequere me t es unos passus, die einzigen drei Schritte, Plaut.: Ubii, qui uni miserant, allein, Caes.: nobis unis, uns allein, Catull.: uni mihi, Tibull. – verb. m. solus (zur Verstärkung), zB. uno illo solo antistite, Cic.: unam solam esse civitatem, Cic. – m. tantum od. modo (nur), zB. quem tantum unum fortuna reliquum esse voluisset, Cic.: una tantum porta, Liv.: unā tantum perforatā navi, Liv.: Cicero ad haec unum modo respondit, Caes.: aliis unus modo (numerus), aliis plures, aliis omnes iidem videntur, Cic. Vgl. Fabri Liv. 21, 50, 6. Kraner Caes. b.G. 5, 41, 7. – verstärkend b. Superl., mit u. ohne omnium, zB. unus invictissimus, Plaut.: unus ei fuit carissimus, Nep.: summus vir unus omnis Graeciae, der größte od. einzig große Mann, Cic.: cum unus in civitate maxime floreret, er allein vor allen am meisten, Nep.: eam rem unam maxime conciliaturam Romanis principum Hispaniae ami itiam, Liv.: quam omnium Thebis vir unam esse optimam diiudicat, Plaut.: rem unam esse omnium difficillimam, eine Sache, die unter allen die schwerste ist, unter allen die schwerste Sache, Cic. Vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 52. Fabri Liv. 22, 22, 8: hoc unum od. unum hoc, id unum, nur dieses, Plaut. (s. Brix Plaut. capt. 744). – 2) von dem, was mehreren gemeinsam ist, ein, einer, eine, ein und derselbe, der nämliche, einerlei (s. Unger Valg. p. 428), una rei publi ae pestis, Cic.: sic ubique una atque continua totius generis humani aut pax fuit aut fatigatio, Flor.: uno tempore, zu einer (gleicher) Zeit, Cic. u. Caes. – verb. mit idem, zB. exitus unus et idem, Cic.: eadem et una res, Cic. – im Plur. (bes. bei Plur. tantum): in unis aedibus, unis moribus, Cic. – II) übtr., indefinitiv, ein, einer, ein, irgend ein, gew. in Verbindung mit quidam, quivis, quisquam, aliquis u.a., una adulescentula, Ter.: unus caprimulgus aut fossor, der nächste beste, Catull.: unus paterfamilias, Cic.: ut iudicem unum, Cic.: nulla res una, Cic.: mit dem Superl.: cum uno gladiatore nequissimo, Cic. – ohne subst., tradidit uni, Ov.: rapta ab uno tuba, Suet. – verb. mit Pronom. u. unbest. Numeral., zB. una quaque (unaquaque) de re, Cic.: unum quodque (unumquodque), Cic.: auch unum quidquid, Lucr. u. Komik.: unus quilibet, quilibet unus, Liv.: quivis unus, Cic., u. unus quivis, Varro LL.: quisquam unus, Liv.: unus aliquis, unum aliquod, irgend ein einzelner, einzelnes, Cic. u.a. (s. Halm Cic: de div. in Caecil. 27. Heräus Tac. hist. 1, 6 extr. Heß Tac. dial. 6. p. 31): nec quisquam unus etc., und kein einziger, Liv.: unus quidam, Cic.: aliquis unus (griech. εἷς τις) pluresve, Cic.: nihil unum, gar nichts, Liv. – nemo unus, nullus unus, Cic. u.a. (s. Kühnast Liv. Synt. S. 273). – unus et (atque, aut, vel) alter, unus alterque, unus et item alter, der eine und (oder) der andere, der und (oder) jener, etliche, wenige, Ter., Cic. u.a. (vgl. Spengel Ter. Andr. 77. Nipperdey Tac. ann. 3, 34. p. 199, 10. Heß Tac. dial. p. 142. Schmidt Iuven. 7, 165. p. 199). – / α) Genet. unius hat das i lang, Verg. Aen. 1, 251. Ov. met. 13, 181, kurz, Lucr. 2, 379. Catull. 5, 3. Verg. Aen. 1, 41. Hor. sat. 1, 6, 13. – β) Genet. uni, Titin. com. 7. Catull. 17, 17. – Dat. uno u. unae, zB. uno operario, Varro r.r. 1, 18, 6: unae fibulae, Cato r.r. 19. – Vocat. une, Plaut. frivol. fr. b. Prisc. 5, 77. Catull. 37, 17. Augustin. conf. 1, 7, 12. – Altlat. oenus, Plaut. truc. 104 Sch. Cic. de legg. 3, 9: oino, Corp. inscr. Lat. 1, 32.

    lateinisch-deutsches > unus

  • 4 unus

    ūnus (altlat. oenus), a, um, Genet. ūnīus, Dat. ūnī, (vgl. griech. οἰνός, οἰνή, die Eins auf dem Würfel, gotisch ains, ahd. ein), ein, eine, einer, ein (eines), I) eig.: A) im allg., als Zahlwort: unus de magistratibus, Cic.: mihi secundis rebus unus ex fortunatis hominibus, adversis unus ex summis viris videbatur, Cic.: unus ex Curiatiis, Liv. (u. so bei Livius oft unus ex, s. Fabri u. Weißenb. Liv. 24, 28, 1): unus eorum pontium, Caes.: principum unus, Liv.: uno et octogesimo anno, Cic.: unum et viginti annos, Cic.: dah. unus de multis, Cic., od. e multis, Cic., od. unus multorum, Hor., einer vom großen Haufen, ein gewöhnlicher Mensch, eine Alltagsseele (aber es unus ex multis, es geht dir nicht besser als den meisten, Plin. ep. 1, 3, 2): uno plus Etruscorum cecĭdisse, um einen Mann mehr, Liv.: in unum locum cogere copias, Caes., res diverse et diffuse dictas, Cic.: mit folg. alter (vgl. auch no. II), seltener mit folg. alius, zB. una ex parte... altera ex parte, Caes.: una species... altera, Varro LL.: unam (partem)... aliam... tertiam, Caes.: unum, alterum, tertium annum, Cic.: unus et alter dies, ein bis zwei Tage, Cic.: dies unus, alter, plures etc., Cic.: unum, alterum mensem, Cic.: unus post alterum, einer nach dem anderen, Aur. Vict.: unus aut summum alter, einer oder höchstens zwei, Cic. ep. 5. 21, 1 (versch. v. unus aut alter unter no. II). – Plur.
    ————
    (bes. bei Plur. tantum), ex unis geminas mihi conficies nuptias, Ter.: unae molae, Cato: unae quadrigae, Varro: manibus ab unis, Val. Flacc.: unae decumae... alterae, Cic.: ad hunc quadruplicem fontem diriguntur bini, uni transversi, alteri derecti, Varro LL. – ad unum (unam) omnes u. omnes ad unum, alle bis auf einen, alle bis auf den letzten, Cic. u.a. (s. Fabri Liv. 21, 42, 2): u. so bl. ad unum, Lucil. fr. u. Cic.: u. omnes cum uno, Gell. 3, 7, 16. – in unum, in eins (griech. εἰς εν) = an einen Ort (Punkt), convocare, Sall.: cogere, Liv.: sarcinas conicere, Liv.: confluere, Cic.: fundere, in eine Masse, Colum. – B) insbes.: 1) von dem, was allein vorhanden ist od. stattfindet, ein, wie nur einer, einzig, alleinig, allein, bloß, nur (s. Brix Plaut. trin. 166. Lorenz Plaut. Pseud. 52), quibus sui nihil est nisi una lingua, Plaut.: nunc unae quinque remorantur minae, Plaut.: ruri dum sum ego unos sex dies, Plaut.: uno verbo, Ter.: Demosthenes unus eminet, Cic.: Pompeius plus potest unus, allein, Cic.: unus ex omnibus, Cic.: uni ex omnibus Sequani, Caes.: sequere me t es unos passus, die einzigen drei Schritte, Plaut.: Ubii, qui uni miserant, allein, Caes.: nobis unis, uns allein, Catull.: uni mihi, Tibull. – verb. m. solus (zur Verstärkung), zB. uno illo solo antistite, Cic.: unam solam esse civitatem, Cic. – m. tantum od. modo (nur), zB. quem tantum unum fortuna reliquum esse voluisset, Cic.: una tantum porta,
    ————
    Liv.: unā tantum perforatā navi, Liv.: Cicero ad haec unum modo respondit, Caes.: aliis unus modo (numerus), aliis plures, aliis omnes iidem videntur, Cic. Vgl. Fabri Liv. 21, 50, 6. Kraner Caes. b.G. 5, 41, 7. – verstärkend b. Superl., mit u. ohne omnium, zB. unus invictissimus, Plaut.: unus ei fuit carissimus, Nep.: summus vir unus omnis Graeciae, der größte od. einzig große Mann, Cic.: cum unus in civitate maxime floreret, er allein vor allen am meisten, Nep.: eam rem unam maxime conciliaturam Romanis principum Hispaniae ami itiam, Liv.: quam omnium Thebis vir unam esse optimam diiudicat, Plaut.: rem unam esse omnium difficillimam, eine Sache, die unter allen die schwerste ist, unter allen die schwerste Sache, Cic. Vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 52. Fabri Liv. 22, 22, 8: hoc unum od. unum hoc, id unum, nur dieses, Plaut. (s. Brix Plaut. capt. 744). – 2) von dem, was mehreren gemeinsam ist, ein, einer, eine, ein und derselbe, der nämliche, einerlei (s. Unger Valg. p. 428), una rei publi ae pestis, Cic.: sic ubique una atque continua totius generis humani aut pax fuit aut fatigatio, Flor.: uno tempore, zu einer (gleicher) Zeit, Cic. u. Caes. – verb. mit idem, zB. exitus unus et idem, Cic.: eadem et una res, Cic. – im Plur. (bes. bei Plur. tantum): in unis aedibus, unis moribus, Cic. – II) übtr., indefinitiv, ein, einer, ein, irgend ein, gew. in Verbindung mit quidam, quivis, quisquam, aliquis
    ————
    u.a., una adulescentula, Ter.: unus caprimulgus aut fossor, der nächste beste, Catull.: unus paterfamilias, Cic.: ut iudicem unum, Cic.: nulla res una, Cic.: mit dem Superl.: cum uno gladiatore nequissimo, Cic. – ohne subst., tradidit uni, Ov.: rapta ab uno tuba, Suet. – verb. mit Pronom. u. unbest. Numeral., zB. una quaque (unaquaque) de re, Cic.: unum quodque (unumquodque), Cic.: auch unum quidquid, Lucr. u. Komik.: unus quilibet, quilibet unus, Liv.: quivis unus, Cic., u. unus quivis, Varro LL.: quisquam unus, Liv.: unus aliquis, unum aliquod, irgend ein einzelner, einzelnes, Cic. u.a. (s. Halm Cic: de div. in Caecil. 27. Heräus Tac. hist. 1, 6 extr. Heß Tac. dial. 6. p. 31): nec quisquam unus etc., und kein einziger, Liv.: unus quidam, Cic.: aliquis unus (griech. εἷς τις) pluresve, Cic.: nihil unum, gar nichts, Liv. – nemo unus, nullus unus, Cic. u.a. (s. Kühnast Liv. Synt. S. 273). – unus et (atque, aut, vel) alter, unus alterque, unus et item alter, der eine und (oder) der andere, der und (oder) jener, etliche, wenige, Ter., Cic. u.a. (vgl. Spengel Ter. Andr. 77. Nipperdey Tac. ann. 3, 34. p. 199, 10. Heß Tac. dial. p. 142. Schmidt Iuven. 7, 165. p. 199). – α) Genet. unius hat das i lang, Verg. Aen. 1, 251. Ov. met. 13, 181, kurz, Lucr. 2, 379. Catull. 5, 3. Verg. Aen. 1, 41. Hor. sat. 1, 6, 13. – β) Genet. uni, Titin. com. 7. Catull. 17, 17. – Dat. uno u. unae, zB. uno operario, Varro r.r. 1, 18, 6:
    ————
    unae fibulae, Cato r.r. 19. – Vocat. une, Plaut. frivol. fr. b. Prisc. 5, 77. Catull. 37, 17. Augustin. conf. 1, 7, 12. – Altlat. oenus, Plaut. truc. 104 Sch. Cic. de legg. 3, 9: oino, Corp. inscr. Lat. 1, 32.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > unus

  • 5 sōlus

        sōlus gen. sōlīus, dat. sōlī ( dat f. sōlae, T.), adj.    [3 SAL-], alone, only, single, sole: cum omnibus potius quam soli perire voluerunt: licebit eum solus ames: meā Solius solliciti causā, T.: quae sola divina sunt: se numquam minus solum esse, quam cum solus esset: De viginti Restabam solus, O.: cognitiones sine consiliis per se solus exercebat, L.—With unus, only, single, alone: Solum unum hoc vitium fert senectus hominibus, T.: unam solam scitote esse civitatem, quae, etc.: te unum solum suum depeculatorem venisse.— With other numerals, only, no more than: si decem soli essent in civitate viri boni: duas tribūs solas tulit: qui solos novem mensīs Asiae praefuit: crediderim quadraginta ea sola talenta fuisse, L.— Alone, lonely, solitary, forsaken, deserted: sola sum; habeo hic neminem, T.: solus atque omnium honestarum rerum egens, S.— Alone, preëminent, extraordinary: Nam sine controversiā ab dis solus diligēre, T.—Of places, lonely, solitary, unfrequented, desert: asportarier In solas terras, T.: in locis solis: proficiscitur in loca sola, S.: solā sub rupe, V.
    * * *
    sola, solum (gen -ius) ADJ
    only, single; lonely; alone, having no companion/friend/protector; unique

    Latin-English dictionary > sōlus

  • 6 Solus

    1.
    sōlus, a, um ( gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. [orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., alone, only, single, sole (syn.:

    unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 269:

    cum omnibus potius quam soli perire voluerunt,

    Cic. Cat. 4, 7, 14:

    cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare,

    id. Off. 3, 10, 41:

    licebit eum solus ames,

    id. Att. 6, 3, 7:

    tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 77:

    nec mihi soli versantur ante oculos... sed, etc.,

    Cic. Lael. 27, 102:

    non sibi se soli natum meminerit,

    id. Fin. 2, 14, 45 fin.:

    extra Peloponnesum Aenianes, etc.... soli absunt a mari,

    id. Rep. 2, 4, 8:

    quae sola divina sunt,

    id. Tusc. 1, 27, 66:

    ita sola errare videbar,

    Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2:

    Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    rem narrabit sola soli,

    Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 688:

    solus ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    solus ex toto illo collegio,

    Cic. Prov. Cons. 8, 18:

    Stoici soli ex omnibus,

    id. de Or. 3, 18, 65:

    tu ex omnibus,

    id. Fam. 2, 17, 6:

    ego meorum solus sum meus,

    Ter. Phorm. 4, 1, 21:

    coturnices solae animalium,

    Plin. 10, 23, 33, § 69:

    solus inter omnes,

    Mart. 4, 2, 1:

    quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat,

    Cic. de Or. 1, 5, 18; so,

    per se,

    id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.:

    nam solum habere velle summa dementia est,

    Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro:

    unam ille quidem hanc solam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 27:

    solum unum hoc vitium affert senectus hominibus,

    id. Ad. 5, 3, 47:

    furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

    unam solam scitote esse civitatem, quae, etc.,

    id. ib. 2, 2, 5, §

    13: te unum solum suum depeculatorem venisse,

    id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40:

    qui solos novem menses Asiae praefuit,

    Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
    B.
    In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare;

    syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7:

    solus atque omnium honestarum rerum egens,

    Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch:

    gaudet me vacuo solam tabescere lecto,

    Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
    II.
    Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.):

    hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.:

    cum in locis solis moestus errares,

    Cic. Div. 1, 28, 59:

    loca,

    Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1:

    locus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3:

    terrae,

    Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86:

    Libyae agri,

    Verg. G. 3, 249:

    insula,

    Cat. 64, 184:

    in harena,

    id. 64, 57:

    solā sub rupe,

    Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154:

    in monte,

    Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
    A.
    Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf.

    solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio?

    Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus:

    consules etiam spectionem,

    id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160:

    quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur,

    id. Tusc. 3, 5, 11:

    quae hominum solum auribus judicantur,

    id. N. D. 2, 58, 146:

    quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit,

    id. Fin. 2, 6, 17.—
    2.
    Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.;

    whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit,

    Dig. 4, 9, 1, § 2:

    pretii solummodo fieri aestimationem,

    ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
    B.
    Negatively: non solum, nec (neque) solum... sed (verum) etiam (et), etc., not only ( not merely, not barely)... but also, etc. (class. and freq.):

    non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12 fin.:

    urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores,

    id. ib. 2, 4, 7:

    neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. ib. 2, 15, 28:

    te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem,

    id. Lael. 2, 6:

    non nobis solum nati sumus,

    id. Off. 1, 7, 22:

    ut sapiens solum contentus possit vivere,

    id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.:

    bestiae sibi solum natae sunt,

    id. ib. 3, 19, 63:

    nec vero solum hanc libidinem laudant,

    id. Tusc. 4, 19, 44:

    servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi,

    Hor. S. 1, 6, 84:

    non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat,

    Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24:

    non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc.,

    id. Rep. 2, 11, 21:

    quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino,

    id. ib. 2, 2, 4:

    neque solum civis, set cujusmodi genus hominum,

    Sall. C. 39, 6; v. non and sed.
    2.
    Sŏlūs, untis, f., = Solous, a town on the northern coast of Sicily, now Castello di Solanto, Plin. 3, 8, 14, § 90.—Hence, Sŏ-luntīni, ōrum, m., the inhabitants of Solus, Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103; sing., id. ib. 2, 2, 42, § 102.
    3.
    sŏlus, ūs, m., v. solum init.

    Lewis & Short latin dictionary > Solus

  • 7 solus

    1.
    sōlus, a, um ( gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. [orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., alone, only, single, sole (syn.:

    unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 269:

    cum omnibus potius quam soli perire voluerunt,

    Cic. Cat. 4, 7, 14:

    cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare,

    id. Off. 3, 10, 41:

    licebit eum solus ames,

    id. Att. 6, 3, 7:

    tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 77:

    nec mihi soli versantur ante oculos... sed, etc.,

    Cic. Lael. 27, 102:

    non sibi se soli natum meminerit,

    id. Fin. 2, 14, 45 fin.:

    extra Peloponnesum Aenianes, etc.... soli absunt a mari,

    id. Rep. 2, 4, 8:

    quae sola divina sunt,

    id. Tusc. 1, 27, 66:

    ita sola errare videbar,

    Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2:

    Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    rem narrabit sola soli,

    Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 688:

    solus ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    solus ex toto illo collegio,

    Cic. Prov. Cons. 8, 18:

    Stoici soli ex omnibus,

    id. de Or. 3, 18, 65:

    tu ex omnibus,

    id. Fam. 2, 17, 6:

    ego meorum solus sum meus,

    Ter. Phorm. 4, 1, 21:

    coturnices solae animalium,

    Plin. 10, 23, 33, § 69:

    solus inter omnes,

    Mart. 4, 2, 1:

    quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat,

    Cic. de Or. 1, 5, 18; so,

    per se,

    id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.:

    nam solum habere velle summa dementia est,

    Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro:

    unam ille quidem hanc solam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 27:

    solum unum hoc vitium affert senectus hominibus,

    id. Ad. 5, 3, 47:

    furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

    unam solam scitote esse civitatem, quae, etc.,

    id. ib. 2, 2, 5, §

    13: te unum solum suum depeculatorem venisse,

    id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40:

    qui solos novem menses Asiae praefuit,

    Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
    B.
    In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare;

    syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7:

    solus atque omnium honestarum rerum egens,

    Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch:

    gaudet me vacuo solam tabescere lecto,

    Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
    II.
    Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.):

    hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.:

    cum in locis solis moestus errares,

    Cic. Div. 1, 28, 59:

    loca,

    Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1:

    locus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3:

    terrae,

    Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86:

    Libyae agri,

    Verg. G. 3, 249:

    insula,

    Cat. 64, 184:

    in harena,

    id. 64, 57:

    solā sub rupe,

    Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154:

    in monte,

    Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
    A.
    Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf.

    solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio?

    Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus:

    consules etiam spectionem,

    id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160:

    quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur,

    id. Tusc. 3, 5, 11:

    quae hominum solum auribus judicantur,

    id. N. D. 2, 58, 146:

    quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit,

    id. Fin. 2, 6, 17.—
    2.
    Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.;

    whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit,

    Dig. 4, 9, 1, § 2:

    pretii solummodo fieri aestimationem,

    ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
    B.
    Negatively: non solum, nec (neque) solum... sed (verum) etiam (et), etc., not only ( not merely, not barely)... but also, etc. (class. and freq.):

    non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12 fin.:

    urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores,

    id. ib. 2, 4, 7:

    neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. ib. 2, 15, 28:

    te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem,

    id. Lael. 2, 6:

    non nobis solum nati sumus,

    id. Off. 1, 7, 22:

    ut sapiens solum contentus possit vivere,

    id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.:

    bestiae sibi solum natae sunt,

    id. ib. 3, 19, 63:

    nec vero solum hanc libidinem laudant,

    id. Tusc. 4, 19, 44:

    servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi,

    Hor. S. 1, 6, 84:

    non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat,

    Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24:

    non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc.,

    id. Rep. 2, 11, 21:

    quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino,

    id. ib. 2, 2, 4:

    neque solum civis, set cujusmodi genus hominum,

    Sall. C. 39, 6; v. non and sed.
    2.
    Sŏlūs, untis, f., = Solous, a town on the northern coast of Sicily, now Castello di Solanto, Plin. 3, 8, 14, § 90.—Hence, Sŏ-luntīni, ōrum, m., the inhabitants of Solus, Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103; sing., id. ib. 2, 2, 42, § 102.
    3.
    sŏlus, ūs, m., v. solum init.

    Lewis & Short latin dictionary > solus

  • 8 einzig

    [723] einzig, unicus (sowohl der Zahl nach, z.B. filius; als übtr. = sehr ausgezeichnet der Beschaffenheit nach). – singularis (einzeln, z.B. singularis homo privatus; übtr. einzig der Beschaffenheit nach). – unus (nur der eine). – solus (alleinig): verb. unus et solus od. unus solus od. solus unus (s. unten). – einzig in seiner Art sein, suo genere singularem esse: kein ei., nemo omnium: fast kein ei., haud fere quisquam: ein ei. Mal, semel: nicht ein ei Mal, ne semel quidem: ei. nur, nihil aliud nisi.Adv.unice (ausschließlich nur). – solum. modo (nur). – ei. deswegen, hac una de causa: einzig u. allein, unus et solus od. unus solus od. (selten) solus unus; auch bl. unus od. solus. Einzigkeit; z.B. bei der Ei. der Sache, cum res suo genere sit singularis.

    deutsch-lateinisches > einzig

  • 9 nur

    nur, I) zur Angabe der Beschränkung: modo (subjektiv = »um nicht mehr zu sagen, zu verlangen etc.«, z.B. quamquam quis ignorat, qui modo umquam mediocriter res istas scire curaverit?). – tantum (objektiv = »nur so viel u. nicht mehr«, besonders bei Zahlen, z.B. unum tantum solacium miseris fuit). solum (»allein, bloß, in dem einzelnen Falle«, z.B. quae hominum solum auribus iudicantur). – tantummodo (»allein nur, nur insofern als«, beschränkt stärker als modo u. tantum u. nähert sich bald dem Begriffe dieses, bald dem jenes, z.B. unum hoc tantummodo nec praeterea quidquam). – non... nisi, od. [1811] wenn nicht... nicht. »nicht [keiner etc] anders als«, beschränkt nur auf den einen gedachten möglichen Fall, z.B. er schwur, nur als Sieger in das Lager zurückkehren zu wollen, iuravit se nisi victorem in castra non reversurum: sie behaupten, nur der Weise sei tugendhaft, negant quemquam virum bonum esse nisi sapientem: er dachte nur auf das Verderben des Staates, nil nisi de rei publicae pernicie cogitabat: so auch nisi... nolle = nur... wollen, z.B. eo deliciarum venimus, ut nisi gemmas calcare nolimus, wir nur auf Edelsteinen gehen wollen). – dumtaxat (»genau genommen auch nur, freilich nur«, oft mit vorhergeh. sed in sed dumtaxat).nihil aliud quam. quid aliud quam. nihil aliud praeterquam (= »er od. man tut, sie tun nichts anderes, als daß«, wobei ein Tempus von facere ausgelassen ist, z.B. er schläft nur, nihil aliud quam dormitat). – Beschränkt aber »nur« ein Subjekt od. Objekt mit Ausschließung aller übrigen, so tritt das Adjekt. solus od. unus ein, z.B. nur der Mensch hat Vernunft, solus homo ratione praeditus est: nur dich habe ich geseh en, te unum vidi: nur die Weisheit ist es, die etc., sapientia est una, quae etc. – In Verbindung mit relativen Pronominen und Adverbien wird »nur« durch ein angehängtes cumque ausgedrückt, z.B. wer nur, wer da nur, quicum que: sooft nur, quotiescumque: wo nur, ubicumque: wo er nur ging, quaqua iret. – In vielen Fällen wird jedoch unser »nur« im Lateinischen gar nicht ausgedrückt, sondern erhellt im Zusammenhang durch den beschränkenden Begriff des dabeistehenden Wortes, namentl. bei semel (nur einmal), bei tam diu (nur solange), bei donec (nur so lange bis), bei dum (wenn nur, um nur), bei unus (nur einer: doch auch una tantum porta, nur ein Tor, Liv. 34, 9, 5: u. unus modo, nur einer, Ggstz. plures, Cic. or 180), bei pauci (nur wenige, z.B. paucis ante diebus), bei tantum (nur so viel), bei tantum quod (nur so viel als etc.), bei aliquis (nur eini ger), bei mediocriter (nur einigermaßen, z.B. quivis med. litteratus), oder durch den Gegensatz (z.B. Cic. de or. 1, 84 adversari = nur widersprechen; Liv. 7, 29, 5: magis nomen [nur der N.] quam vires). wohl od. zwar... nur nicht, quidem... sed (z.B. ich habe es wohl gehört, nur nicht verstanden, audivi quidem, sed non intellexi). nicht nur (od. allein od. bloß... sondern auch, non modo... sed etiam od. verum etiam (geht gew. vom kleinern zum größern oder vom schwächern zum stärkern über); non tantum oder non tantum modo... sed etiam (vom größern zum kleinern, wie unser »nicht allein... sondern auch«); nonsolum... sed etiam (läßt unbestimmt, welches das größere sei, wie unser »nicht bloß... sondern auch«); et... et (stellt völlig gleich, »sowohl... als auch«, »teils... teils«). – nicht nur... sondern sogar, non modo... sed oder verum; non tantum (od. tantummodo)... sed oder verum; non solum... sed. ich will nicht sagen... sondern nur, non dicam... sed. nicht nur nicht... sondern auch nicht (einmal), non modo [1812] non... sed ne... qu idem (wobei, wenn beide Sätze ein gemeinschaftliches, in beiden Sätzen befindliches Verbum haben, das nach modo stehende non ausgelassen und durch die folgende Negation übertragen wird, z.B. ein solcher Mann wird etwas Unrechtes nicht nur nicht zu tun, sondern auch nicht zu denken wagen, talis vir non modo facere, sed ne cogitare quidem quidquam audebit, quod non honestum sit). nur daß, tantum quod (z.B. tantum quod non nominat [d. i. nur daß er ihn nicht nennt], causam totam perscribit). auch nur, etiam (s. Cic. Verr. 5, 74); ne... quidem (auch nicht einmal, s. Cic de amic. 10) – kaum nur, tantum quod (z.B. tantum quod ex Arpinate veneram, cum etc.).nur insoweit, daß etc., dumtaxat hactenus, ut etc.; ita, ut etc.nur mit der Einschränkung, daß etc., ita quidem, ut etc. nur soviel oder nur sofern... als, tantum... quantum. – II) bedingend: modo, z.B. ich will reden, nur höre, loquar, modo audi.nur daß etc., modo ut etc.; od. modo mit folg. Konjkiv. – wenn nur, dummodo; dum mit folg. Konjkiv. – wenn nur nicht, dumne; dummodo ne mit folg. Konjkiv. – III) bei Wünschen, Bewilli. gung, Zulassung: modo. – quaeso (als Parenthese, ich bitte etc.). – laß nur, sine modo: warte nur, mane modo: geh nur, abi modo. nur nicht, s. nicht. – nur zu oft, saepius iusto; nimium saepe.

    deutsch-lateinisches > nur

  • 10 ausschließen

    [286] ausschließen, excludere (eig. u. uneig.). – eximere. excipere (ausnehmen). – non recipere (nicht aufnehmen, dah. auch nicht zulassen). – segregare (ausscheiden). – removere (entfernen, beiseite schieben). – summovere (unter der Hand beiseite schieben, beiseite lassen; dah. auch jmd. von einer Rechtswohltat au.). – jmd. aus der Stadt au., moenibus excludere alqm; alqm urbe non recipere. – jmd. von der Regierung au., alqm excludere agubernaculis: von einem Staatsamte, excludere alqm honore magistratus: von öffentlichen Ämtern, alqm a re publica excludere, segregare: Abwesende von der Bewerbung um Ehrenstellen au., a petitione honorum absentes summovere: von allen Ehrenämtern ausgeschlossen sein, omnibus honoribus exemptum esse: jmd. von der Zahl der Bürger au., alqm a civium numero seiungere, segregare; stärker alqm ex numero civium eicere: jmd. von den geheimen Beratungen au., alqm ab interioribus consiliis segregare.sich ausschl., von, bei etwas, deesse alci rei. non accedere ad societatem alcis rei (keinen Teil an etwas nehmen). – recusare alqd unter Angabe von Gründen ausschlagen). – detrectare alqd (sich zu en tziehen suchen). – Ausschließen, das, exclusio (eig.). – Ist es = Ausnahme, s. d. – ausschließend, ausschließlich, proprius (eigentümlich, speziell). – praecipuus (vorzugsweise-, vor andern vorausgegeben, z. B. ius); verb. praecipuus et proprius. – singularis (je einem zukommend, z. B. imperium). solus et unus (alleinig u. einzig). – Adv.proprie. – praecipue (z. B. jmd. lieben, alqm diligere). – sich au. einer Sache widmen, se totum conferre ad alqd; omne studium ponere in alqa re cognoscenda. Ausschließung, die, s. Ausschließen, das.

    deutsch-lateinisches > ausschließen

  • 11 Soluntini

    1.
    sōlus, a, um ( gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. [orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., alone, only, single, sole (syn.:

    unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 269:

    cum omnibus potius quam soli perire voluerunt,

    Cic. Cat. 4, 7, 14:

    cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare,

    id. Off. 3, 10, 41:

    licebit eum solus ames,

    id. Att. 6, 3, 7:

    tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 77:

    nec mihi soli versantur ante oculos... sed, etc.,

    Cic. Lael. 27, 102:

    non sibi se soli natum meminerit,

    id. Fin. 2, 14, 45 fin.:

    extra Peloponnesum Aenianes, etc.... soli absunt a mari,

    id. Rep. 2, 4, 8:

    quae sola divina sunt,

    id. Tusc. 1, 27, 66:

    ita sola errare videbar,

    Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2:

    Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    rem narrabit sola soli,

    Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 688:

    solus ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    solus ex toto illo collegio,

    Cic. Prov. Cons. 8, 18:

    Stoici soli ex omnibus,

    id. de Or. 3, 18, 65:

    tu ex omnibus,

    id. Fam. 2, 17, 6:

    ego meorum solus sum meus,

    Ter. Phorm. 4, 1, 21:

    coturnices solae animalium,

    Plin. 10, 23, 33, § 69:

    solus inter omnes,

    Mart. 4, 2, 1:

    quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat,

    Cic. de Or. 1, 5, 18; so,

    per se,

    id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.:

    nam solum habere velle summa dementia est,

    Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro:

    unam ille quidem hanc solam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 27:

    solum unum hoc vitium affert senectus hominibus,

    id. Ad. 5, 3, 47:

    furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

    unam solam scitote esse civitatem, quae, etc.,

    id. ib. 2, 2, 5, §

    13: te unum solum suum depeculatorem venisse,

    id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40:

    qui solos novem menses Asiae praefuit,

    Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
    B.
    In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare;

    syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7:

    solus atque omnium honestarum rerum egens,

    Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch:

    gaudet me vacuo solam tabescere lecto,

    Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
    II.
    Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.):

    hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.:

    cum in locis solis moestus errares,

    Cic. Div. 1, 28, 59:

    loca,

    Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1:

    locus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3:

    terrae,

    Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86:

    Libyae agri,

    Verg. G. 3, 249:

    insula,

    Cat. 64, 184:

    in harena,

    id. 64, 57:

    solā sub rupe,

    Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154:

    in monte,

    Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
    A.
    Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf.

    solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio?

    Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus:

    consules etiam spectionem,

    id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160:

    quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur,

    id. Tusc. 3, 5, 11:

    quae hominum solum auribus judicantur,

    id. N. D. 2, 58, 146:

    quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit,

    id. Fin. 2, 6, 17.—
    2.
    Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.;

    whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit,

    Dig. 4, 9, 1, § 2:

    pretii solummodo fieri aestimationem,

    ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
    B.
    Negatively: non solum, nec (neque) solum... sed (verum) etiam (et), etc., not only ( not merely, not barely)... but also, etc. (class. and freq.):

    non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12 fin.:

    urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores,

    id. ib. 2, 4, 7:

    neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. ib. 2, 15, 28:

    te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem,

    id. Lael. 2, 6:

    non nobis solum nati sumus,

    id. Off. 1, 7, 22:

    ut sapiens solum contentus possit vivere,

    id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.:

    bestiae sibi solum natae sunt,

    id. ib. 3, 19, 63:

    nec vero solum hanc libidinem laudant,

    id. Tusc. 4, 19, 44:

    servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi,

    Hor. S. 1, 6, 84:

    non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat,

    Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24:

    non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc.,

    id. Rep. 2, 11, 21:

    quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino,

    id. ib. 2, 2, 4:

    neque solum civis, set cujusmodi genus hominum,

    Sall. C. 39, 6; v. non and sed.
    2.
    Sŏlūs, untis, f., = Solous, a town on the northern coast of Sicily, now Castello di Solanto, Plin. 3, 8, 14, § 90.—Hence, Sŏ-luntīni, ōrum, m., the inhabitants of Solus, Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103; sing., id. ib. 2, 2, 42, § 102.
    3.
    sŏlus, ūs, m., v. solum init.

    Lewis & Short latin dictionary > Soluntini

  • 12 alleinig

    alleinig, solus. – unus (einzig); verstärkt: unus solus (einzig u. alleinig); unus omnium od. ex omnibus. solus ex omnibus (alleinig unter allen). – singularis (ausschließlich, z. B. imperium, potentia). – bei possessiven Pronomina durch den Genet. solius, unius, z. B. durch meine all. Bemühung, meā solius od. meā unius operā. – all. Sieger, omnium victor.

    deutsch-lateinisches > alleinig

  • 13 allein [1]

    1. allein, Adj.,solus (sowohl alle andern ausgeschlossen, ohne Zuziehung eines andern, als prägn. = alleinstehend). – unus (allein = einzig u. allein); unus omnium oder ex omnibus. solus ex omnibus (allein unter allen). – ipse (selbst u. kein anderer, schon für sich, z. B. durch seinen Anblick allein, ipso aspectu). – sine arbitris. remotis arbitris (ohne Zeugen,-Zuschauer etc.). – a. sein, solum esse (im allg.); secum esse (ohne Begleiter); sine arbitris esse (ohne Augen- und Ohrenzeugen): a. sein wollen, se conveniri nolle (keinen Besuch haben wollen). – jmd. a. sprechen wollen, secretum petere alqm: jmd. a. treffen, sine arbitris nancisci alqm: nicht a. kommen, cum altero venire; cum altero procedere (aus einem Orte). – a. stehen, solum esse (im allg.); nudum a propinquis esse. sine propinquis esse (ohne Verwandte sein): ich stehe hier allein, habeo hic neminem neque amicum neque cognatum.

    deutsch-lateinisches > allein [1]

  • 14 einzeln

    einzeln, unus (nur einer). – singulus (nur einmal vorhanden, nur einmal gesetzt, z.B. vestigium [Spur]: u. Plur. singuli distributiv, je einer auf einmal, z.B. verba). – singularis (zur Gattung des einmal Vorhandenen gehörig, z.B. singularis homo privatus [ein einz. Privatmann]: singulare genus hoc [einzeln lebend]: u. aliqui singulares, einige einzelne Leute: u. imperium singulare, eines einzelnen). – segregatus (getrennt, z.B. verba). – alius post alium (einer nach dem andern). – solus (allein). – rarus (nicht dicht im Raume beisammen). – sparsus (hier und da zerstreut). – caelebs (ehelos, w. s.). – jeder ei., singuli (z.B. singulae legiones); od. quisque (z.B. suam quisque classem administrabat): kein ei., nemo unus (subst. u. adj., v. Pers., z.B. nemo unus civis); nullus unus (adj., v. Lebl. u. Abstr., z.B. nulla una secta). – die ei. Fälle, species (z.B. scelerum): in ei. Fällen, s. bisweilen: nur in ei. Fällen, raro (selten). – einzelne Feinde, quidam hostium od. ex hostibus: einzelne Leute, singulares homines (einzeln gehende etc.): einzelne (einzeln stehende) Posten, laxatae custodiae. – ei. lebende Tiere, bestiae solivagae: ei. leben, solitariam vitam degere (allein, von aller Gesellschaft entfernt leben); vitam caelibem vivere (ohne Gattin). – ei. dastehen, stehen, s. 1. allein (stehen). – ins einzelne gehen, singula sequi od. persequi (im allg.); agere de singulis (als Redner); scribere de singulis rebus (bei [722] brieflichen Nachrichten); rem ordine, ut gesta est, narrare (einen Vorgang im Detail erzählen). – Adv.singulatim (z.B. ei. jedem antworten, sing. unicuique respondere). – separatim (Ggstz. simul, z.B. malle adversus singulos [gegen einen einzelnen] separatim [einzeln] quam adversus duos simul rem gerere). – raro (selten, z.B. inveniri)

    deutsch-lateinisches > einzeln

  • 15 quidvis

    quī-vīs, quaevis, quodvis (abl. quīvis, Ter. Ad. 2, 3, 1), and subst. quidvis, pron. indef. (separated:

    quod genus vis propagabis,

    Cato, R. R. 52), who or what you please, any whatever, any one, any thing:

    Juppiter non minus, quam vostrum quivis, formidat malum,

    Plaut. Am. prol. 27:

    quaevis alia mora,

    id. Mil. 4, 7, 10:

    omnia sunt ejusmodi, quivis ut perspicere possit, etc.,

    Cic. Quint. 27, 84:

    ad quemvis numerum ephippiatorum equitum quamvis pauci adire audent,

    Caes. B. G. 4, 2:

    quaevis amplificationes,

    all sorts of, Cic. Inv. 1, 53, 100:

    unus amet quāvis aspergere cunctos, i. e. quāvis ratione,

    Hor. S. 1, 4, 87: ab quīvis (abl.) homine beneficium accipere gaudeas, Ter. Ad. 2, 3, 1:

    cujusvis opes voluisse contra illius potentiam crescere,

    Sall. C. 17, 7:

    quovis modo inceptum perficere,

    id. J. 11, 9; 35, 4:

    quovis sermone molestus,

    Hor. S. 1, 3, 65:

    eripiet quivis oculos citius,

    id. ib. 2, 5, 35.—Joined with unus, any one you please, any one whatever:

    una harum quaevis causa,

    Ter. And. 5, 4, 1:

    si tu solus, aut quivis unus,

    Cic. Caecin. 22, 62:

    non quivis unus ex populo, sed existimator doctus,

    id. Brut. 93, 320. — quidvīs, as subst., any thing whatever, no matter what:

    dicere hic quidvis licet,

    Plaut. Truc. 4, 4, 31:

    quidvis satis est,

    Ter. Heaut. 4, 1, 28; Plaut. Poen. 1, 3, 28:

    si quidvis satis est,

    Hor. S. 2, 3, 127.— [p. 1518] With gen.:

    quidvis anni,

    i. e. at any season of the year, Cato, R. R. 17.

    Lewis & Short latin dictionary > quidvis

  • 16 quivis

    quī-vīs, quaevis, quodvis (abl. quīvis, Ter. Ad. 2, 3, 1), and subst. quidvis, pron. indef. (separated:

    quod genus vis propagabis,

    Cato, R. R. 52), who or what you please, any whatever, any one, any thing:

    Juppiter non minus, quam vostrum quivis, formidat malum,

    Plaut. Am. prol. 27:

    quaevis alia mora,

    id. Mil. 4, 7, 10:

    omnia sunt ejusmodi, quivis ut perspicere possit, etc.,

    Cic. Quint. 27, 84:

    ad quemvis numerum ephippiatorum equitum quamvis pauci adire audent,

    Caes. B. G. 4, 2:

    quaevis amplificationes,

    all sorts of, Cic. Inv. 1, 53, 100:

    unus amet quāvis aspergere cunctos, i. e. quāvis ratione,

    Hor. S. 1, 4, 87: ab quīvis (abl.) homine beneficium accipere gaudeas, Ter. Ad. 2, 3, 1:

    cujusvis opes voluisse contra illius potentiam crescere,

    Sall. C. 17, 7:

    quovis modo inceptum perficere,

    id. J. 11, 9; 35, 4:

    quovis sermone molestus,

    Hor. S. 1, 3, 65:

    eripiet quivis oculos citius,

    id. ib. 2, 5, 35.—Joined with unus, any one you please, any one whatever:

    una harum quaevis causa,

    Ter. And. 5, 4, 1:

    si tu solus, aut quivis unus,

    Cic. Caecin. 22, 62:

    non quivis unus ex populo, sed existimator doctus,

    id. Brut. 93, 320. — quidvīs, as subst., any thing whatever, no matter what:

    dicere hic quidvis licet,

    Plaut. Truc. 4, 4, 31:

    quidvis satis est,

    Ter. Heaut. 4, 1, 28; Plaut. Poen. 1, 3, 28:

    si quidvis satis est,

    Hor. S. 2, 3, 127.— [p. 1518] With gen.:

    quidvis anni,

    i. e. at any season of the year, Cato, R. R. 17.

    Lewis & Short latin dictionary > quivis

  • 17 unicus

    ūnicus, a, um (unus), der einzige, alleinige, I) eig., der Zahl nach, filius, Ter. u. Cic.: filia, Ter. u. Cic.: spes, Liv.: remedium, Plin. – m. solus verb. (wie wir: einzig und allein), unica res sola, Lucr. 2, 542: res unica solaque, Lucr. 2, 1078. – mit unus verb., unus atque unicus amicus, Catull. 73, 6: idque unum et prae omnibus unicum volens effice, Apul. met. 4, 31. – m. Genet., unice rerum fessarum, du einziger Retter von Trübsal, Sil. 10, 273. – Compar. durch magis umschr., mi etiam unico magis unicus, Plaut. capt. 150. – II) übtr., einzig in seiner Art, ungemein, vorzüglich, ausgezeichnet (vgl. Passerat. Prop. 1, 2. p. 345. Heinse Ov. met. 3, 454. Korte Cic. ep. 1, 9, 37. p. 43. Oudend. Suet. Tit. 8. p. 883. Ruperti Tac. ann. 3, 4. p. 260. Hildebr. Apul. flor. 7. p. 26), a) im guten Sinne: homo unicā est naturā ac singulariā, Turpil. com. fr.: tu poëta es prorsus ad eam rem unicus, einzig geeignet, Plaut.: unica semper avis, vom Vogel Phönix, Ov.: dux, Liv.: puer, Ov.: maritus, Hor.: liberalitas, Cic.: fides, Liv.: exemplum, Vell. – b) im üblen Sinne, außerordentlich, ungewöhnlich, malitia atque nequitia, Cornif. rhet.: turpitudo, Cornif. rhet.: scelus, Vell.

    lateinisch-deutsches > unicus

  • 18 unicus

    ūnicus, a, um (unus), der einzige, alleinige, I) eig., der Zahl nach, filius, Ter. u. Cic.: filia, Ter. u. Cic.: spes, Liv.: remedium, Plin. – m. solus verb. (wie wir: einzig und allein), unica res sola, Lucr. 2, 542: res unica solaque, Lucr. 2, 1078. – mit unus verb., unus atque unicus amicus, Catull. 73, 6: idque unum et prae omnibus unicum volens effice, Apul. met. 4, 31. – m. Genet., unice rerum fessarum, du einziger Retter von Trübsal, Sil. 10, 273. – Compar. durch magis umschr., mi etiam unico magis unicus, Plaut. capt. 150. – II) übtr., einzig in seiner Art, ungemein, vorzüglich, ausgezeichnet (vgl. Passerat. Prop. 1, 2. p. 345. Heinse Ov. met. 3, 454. Korte Cic. ep. 1, 9, 37. p. 43. Oudend. Suet. Tit. 8. p. 883. Ruperti Tac. ann. 3, 4. p. 260. Hildebr. Apul. flor. 7. p. 26), a) im guten Sinne: homo unicā est naturā ac singulariā, Turpil. com. fr.: tu poëta es prorsus ad eam rem unicus, einzig geeignet, Plaut.: unica semper avis, vom Vogel Phönix, Ov.: dux, Liv.: puer, Ov.: maritus, Hor.: liberalitas, Cic.: fides, Liv.: exemplum, Vell. – b) im üblen Sinne, außerordentlich, ungewöhnlich, malitia atque nequitia, Cornif. rhet.: turpitudo, Cornif. rhet.: scelus, Vell.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > unicus

  • 19 Monarch

    Monarch, dominus (unumschränkter Gebieter, Herr). – oder umschreibend, um den »Alleinherrscher« mehr hervorzuheben: qui solus regnat; qui unus consilio et curā gubernat civitatem; penes quem est summa rerum omnium (= rex); qui solus imperio potitus est (= tyrannus). – Ist es übh. = Kaiser, König, Fürst, s. d. – M. sein, solum regnare: sich zum M. aufwerfen, dominatum occupare od. invadere: unter einem M. stehen, s. monarchisch (sein).

    deutsch-lateinisches > Monarch

  • 20 servo

    servo, āvi, ātum, 1 (old fut. perf. servasso, Plaut. Most. 1, 3, 71: servassis, an old formula in Cato, R. R. 141, 3:

    servassit,

    Plaut. Cist. 4, 2, 76:

    servassint,

    id. As. 3, 3, 64; id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103), v. a. [cf. salus].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to save, deliver, keep unharmed, preserve, protect, etc. (very freq. and class.; syn. salvo): Ph. Perdis me tuis dictis. Cu. Immo servo et servatum volo, Plaut. Curc. 2, 3, 56; cf.:

    qui ceteros servavi, ut nos periremus,

    Cic. Fam. 14, 2, 2:

    pol me occidistis, amici, Non servastis,

    Hor. Ep. 2, 2, 139:

    aliquem ex periculo,

    Caes. B. C. 2, 41 fin.:

    aliquem ex judicio,

    Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:

    vita ex hostium telis servata,

    id. Rep. 1, 3, 5:

    urbs ex belli ore et faucibus erepta atque servata,

    id. Arch. 9, 21.—With ab and abl. (mostly post - Aug. and rare):

    si tamen servari a furibus possunt,

    Pall. 5, 8, 7 fin.:

    super omnia Capitolium summamque rem in eo solus a Gallis servaverat,

    Plin. 7, 28, 29, § 103.—Mars pater, te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem mihi, etc., an old formula of prayer, Cato, R. R. 141, 3:

    di te servassint semper,

    Plaut. As. 3, 3, 64:

    di te servassint mihi,

    id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103:

    ita me servet Juppiter,

    Ter. Phorm. 5, 3, 24:

    serva, quod in te est, filium et me et familiam,

    id. Heaut. 4, 8, 4: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratiā. Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.):

    invitum qui servat idem facit occidenti,

    Hor. A. P. 467:

    Graeciae portus per se (i. e. Themistoclem) servatos,

    Cic. Rep. 1, 3, 5: [p. 1684] servare rem publicam, id. Sest. 22, 49:

    quoniam me unā vobiscum servare non possum, vestrae quidem certe vitae prospiciam, etc.,

    Caes. B. G. 7, 50:

    impedimenta cohortesque,

    id. B. C. 1, 70:

    urbem insulamque Caesari,

    id. ib. 2, 20:

    sua,

    Cato, R. R. 5, 1:

    rem suam,

    Hor. A. P. 329:

    servabit odorem Testa,

    id. Ep. 1, 2, 69:

    Sabinus Vitisator, curvam servans sub imagine falcem,

    keeping, retaining, Verg. A. 7, 179 et saep.:

    urbem et cives integros incolumesque,

    Cic. Cat. 3, 10, 25:

    pudicitiam liberorum ab eorum libidine tutam,

    id. Verr. 2, 1, 27, § 68:

    se integros castosque,

    id. Tusc. 1, 30, 72: omnia mihi integra, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1.— Poet. with inf.:

    infecta sanguine tela Conjugibus servant parvisque ostendere natis,

    Stat. Th. 9, 188.— Absol.: So. Perii, pugnos ponderat. Me. Quid si ego illum tractim tangam ut dormiat? So. Servaveris:

    Nam continuas has tres noctes pervigilavi,

    you would save me, Plaut. Am. 1, 1, 157.—
    (β).
    With abl. or ab or ex and abl. of the danger or evil:

    si respublica populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum salva servata erit hisce duellis, datum donum duit, etc., an ancient votive formula,

    Liv. 22, 10, 2:

    Q. SERVILIVS VVLNERE SERVATVS,

    Inscr. Grut. 48, 5:

    omnes quattuor amissis servatae a peste carinae,

    Verg. A. 5, 699.—Usu. with ex:

    quo ex judicio te ulla salus servare posset,

    Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:

    urbs ex omni impetu regio servata,

    id. Arch. 9, 21:

    ex eo periculo,

    Caes. B. C. 2, 41:

    navem ex hieme marique,

    Nep. Att. 10, 6.—
    b.
    With abstract objects: navorum imperium servare est induperantum, Enn. ap. Fest. p. 169 Müll. (Trag. v. 413 Vahl.):

    imperium probe,

    Plaut. Ps. 2, 4, 7:

    ordines,

    Caes. B. G. 4, 26; id. B. C. 1, 44; 2, 41; cf. id. B. G. 7, 23:

    ordinem laboris quietisque,

    Liv. 26, 51:

    praesidia indiligentius,

    Caes. B. G. 2, 33:

    vigilias,

    Liv. 34, 9:

    custodias neglegenter,

    id. 33, 4:

    discrimina rerum,

    id. 5, 46:

    concentum (fides),

    Cic. Fin. 4, 27, 75:

    cursus,

    id. Rep. 1, 14, 22; id. Tusc. 1, 28, 68:

    intervallum,

    Caes. B. G. 7, 23:

    tenorem pugnae,

    Liv. 30, 18:

    modum,

    Plin. 7, 53, 54, § 180 et saep.:

    fidem,

    Plaut. Rud. 5, 2, 63:

    fidem cum aliquo,

    id. Curc. 1, 2, 49; id. Merc. 3, 1, 33; Ter. And. 1, 5, 45:

    fides juris jurandi saepe cum hoste servanda,

    Cic. Off. 3, 29, 107; cf.:

    fidem de numero dierum,

    Caes. B. G. 6, 36:

    promissum,

    Plaut. Am. 5, 3, 1:

    promissa,

    Cic. Off. 1, 10, 23:

    officia,

    id. ib. 1, 11, 33:

    justitiam,

    id. ib. 1, 13, 41; cf.:

    aequabilitatem juris,

    id. Rep. 1, 34, 53:

    aequitatem,

    id. Off. 1, 19, 64:

    jura induciarum,

    Caes. B. C. 1, 85:

    institutum militare,

    id. ib. 3, 75; cf. id. ib. 3, 84;

    3, 89: rectum animi, Hor S. 2, 3, 201: consulta patrum, leges juraque,

    id. Ep. 1, 16, 41;

    legem,

    Cic. Fam. 2, 17, 2:

    consuetudinem,

    id. Clu. 32, 89:

    illud quod deceat,

    id. Off. 1, 28, 97:

    dignitatem,

    id. de Or. 2, 54, 221:

    fidem cum aliquo,

    id. Phil. 7, 8, 22:

    amicitiam summā fide,

    id. Lael. 7, 25:

    Platonis verecundiam,

    id. Fam. 9, 22, 5:

    aequam mentem,

    Hor. C. 2, 3, 2:

    nati amorem,

    Verg. A. 2, 789:

    conubia alicujus,

    id. ib. 3, 319:

    foedera,

    Ov. F. 2, 159.—
    B.
    In partic., to keep, lay up, preserve, reserve for the future or for some purpose (syn. reservare):

    si voles servare (vinum) in vetustatem, ad alvum movendam servato,

    Cato, R. R. 114, 2; Col. 12, 28, 4:

    lectum Massicum,

    Hor. C. 3, 21, 6; Col. 12, 28, 4; cf.:

    Caecuba centum clavibus,

    Hor. C. 2, 14, 26:

    lapis chernites mitior est servandis corporibus nec absumendis,

    Plin. 36, 17, 28, § 132:

    vermes in melle,

    id. 30, 13, 39, § 115:

    se temporibus aliis,

    Cic. Planc. 5, 13:

    eo me servavi,

    id. Att. 5, 17, 1:

    Valerius, in parvis rebus neglegens ultor gravem se ad majora vindicem servabat,

    Liv. 2, 11, 4; 10, 28, 5.—With dat.:

    placet esse quasdam res servatas judicio voluntatique multitudinis,

    Cic. Rep. 1, 45, 69:

    in aliquod tempus quam integerrimas vires militi servare,

    Liv. 10, 28:

    Jovis auribus ista (carmina) Servas,

    Hor. Ep. 1, 19, 44:

    causa integra Caesari servaretur, Auct. B. Alex. 35, 1: durate et vosmet rebus servate secundis,

    Verg. A. 1, 207.— Poet. with ad:

    ad Herculeos servaberis arcus,

    Ov. M. 12, 309.—
    II.
    Transf. (from the idea of the attention being turned to any thing).
    A.
    To give heed to, pay attention to; to watch, observe any thing (syn. observo).
    1.
    In gen.
    (α).
    With acc.: uxor scelesta me omnibus servat modis, Ne, etc., Plaut. Rud. 4, 1, 5:

    vestimenta sua,

    id. ib. 2, 3, 52:

    iter alicujus,

    Caes. B. G. 5, 19:

    Palinurus dum sidera servat,

    Verg. A. 6, 338:

    nubem locumque,

    Ov. M. 5, 631:

    nutricis limen servantis alumnae,

    keeping watch over, guarding, id. ib. 10, 383:

    pascentes haedos,

    Verg. E. 5, 12:

    vestibulum,

    id. A. 6, 556:

    servaturis vigili Capitolia voce Cederet anseribus,

    Ov. M. 2, 538; cf.:

    pomaria dederat servanda draconi,

    id. ib. 4, 646.—
    (β).
    With rel.-clause or final: quid servas, quo eam, quid agam? Lucil. ap. Non. 387, 26:

    tuus servus servet, Venerine eas (coronas) det, an viro,

    Plaut. As. 4, 1, 60:

    cum decemviri servassent, ut unus fasces haberet,

    Liv. 3, 36, 3:

    servandum in eo ante omnia, ut, etc.,

    Plin. 17, 17, 28, § 124:

    ut (triumviri) servarent, ne qui nocturni coetus fierent,

    Liv. 39, 14 fin.; Col. 8, 5, 13.—
    (γ).
    Absol., to stay, keep watch, or guard: Eu. Intus serva. Sl. Quippini Ego intus servem? an, ne quis aedes auferat? Plaut. Aul. 1, 2, 3 sq.; cf.:

    nemo in aedibus Servat,

    id. Most. 2, 2, 22:

    solus Sannio servat domi,

    Ter. Eun. 4, 7, 10; Ov. M. 1, 627.— Imper.:

    serva!

    take care! look out! beware! Plaut. Pers. 5, 2, 29; Ter. And. 2, 5, 5; id. Ad. 2, 1, 18; Hor. S. 2, 3, 59.—
    2.
    In partic., in relig. lang., to observe an omen: secundam avem servat... servat genus altivolantum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 83 and 84 Vahl.):

    de caelo servare,

    Cic. Phil. 2, 32, 81; id. Div. 2, 35, 74;

    so of the augurs: de caelo,

    id. Vatin. 6, 15; id. Sest. 61, 129; id. Prov. Cons. 19, 45; id. Att. 2, 16, 2; 4, 3, 3:

    caelum servare,

    Lucr. 5, 395:

    fulgura caeli,

    id. 6, 429.—
    B.
    To keep to, remain in a place (i. e. to keep watch there); to dwell in, inhabit (ante-class. and poet.):

    nunc te amabo, ut hanc hoc triduum solum sinas Esse hic et servare apud me,

    Plaut. Cist. 1, 1, 107:

    tu nidum servas,

    Hor. Ep. 1, 10, 6:

    atria servantem postico falle clientem,

    id. ib. 1, 5, 31:

    nymphae sorores, Centum quae silvas, centum quae flumina servant,

    Verg. G. 4, 383:

    immanem hydrum Servantem ripas,

    id. ib. 4, 459:

    sola domum et tantas servabat filia sedes,

    id. A. 7, 52:

    DOMVM SERVAVIT, LANAM FECIT,

    Inscr. Orell. 3848.—
    C.
    In late jurid. Lat.:

    servare aliquid (pecuniam) ab aliquo,

    to get, obtain, receive, Dig. 17, 1, 45 fin.; so ib. 25, 5, 2; 26, 7, 61.—Hence, * servans, antis, P.a., keeping, observant; with gen.:

    Rhipeus servantissimus aequi,

    Verg. A. 2, 427.

    Lewis & Short latin dictionary > servo

См. также в других словарях:

  • monopolia dicitur, cum unus solus aliquod genus mercaturee universum emit, pretium ad suum libitum statuens — /monapowliya disatar, kam yuwnas sowlas jelakwod jiynas markaturiy yuwnavarsam iymat, priyshiyam sed syuwam libatam staetyuwenz/ It is said to be a monopoly when one person alone buys up the whole of one kind of commodity, fixing a price at his… …   Black's law dictionary

  • monopolia dicitur, cum unus solus aliquod genus mercaturee universum emit, pretium ad suum libitum statuens — /monapowliya disatar, kam yuwnas sowlas jelakwod jiynas markaturiy yuwnavarsam iymat, priyshiyam sed syuwam libatam staetyuwenz/ It is said to be a monopoly when one person alone buys up the whole of one kind of commodity, fixing a price at his… …   Black's law dictionary

  • Monopolia dicitur, cum unus solus aliquod genus mercaturae universum emit, pretium ad suum libitum statuens — A monopoly is said to exist when one person alone buys the whole of some sort of merchandise, fixing the price to his own fancy …   Ballentine's law dictionary

  • БЕДА ДОСТОПОЧТЕННЫЙ — [Лат. Beda (Baeda, Bedanus) Venerabilis] (672/73, дер. Монктон (?), Нортумбрия, Сев. Англия 26.05. 735), св. (пам. в День всех святых Британских о вов, 3 я неделя по Пятидесятнице; в католич. Церкви 27 мая), богослов, экзегет, историк. Жизнь В 7… …   Православная энциклопедия

  • Mann — 1. A blind man may perchance hit the mark. – Tauben und Hühner Zeitung (Berlin 1862), Nr. 6, S. 46. 2. A Mann a Wort oder a Hundsfott. (Ulm.) 3. A Mann wie a Maus ün a Weib wie a Haus is noch nit gleich. (Jüd. deutsch. Warschau.) Will sagen, dass …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • ВОПЛОЩЕНИЕ — [греч. ἐνσάρκωσις, лат. incarnatio], ключевое событие истории спасения, состоящее в том, что предвечное Слово (Логос), Сын Божий, Второе Лицо Пресв. Троицы, восприняло человеческую природу. Вера в факт В. служит основанием христ. исповедания… …   Православная энциклопедия

  • MERCURIUS — I. MERCURIUS Iovis et Maiae fil. Graecis Hermes ἀπὸ τοῦ ἑρμηνεύειν. h. e. ab interpretando dictus. Voss. vero Ἑρμῆς vult esse ab Gap desc: Hebrew i. e. sermo, eloquium. Erat enim nuntius Deorum, unde Heratio in Odis l. 1. Od. 10. Superis Deorum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Auge — 1. Ab Auge, ab Herz. (Luzern.) 2. Als das aug erfüllet, so ist dem bauch genug gethan. – Henisch, 152. 3. An den Augen sieht man, was einer ist und was er kann. 4. An den augen tevblein vnd in den hertzen tevflein. – Trymberg, Renner, um das Jahr …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Latin declension — Latin grammar Verb Conjugation Subjunctive by attraction Indirect Statement Declension Ablative Usages Dative Usages Latin is an inflected language, and as such has nouns, pronouns, and adjectives that must be declined in order to serve a… …   Wikipedia

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»